De overheid heeft te weinig erkenning en waardering voor relaties van postactieve veteranen. Dat is de conclusie van het rapport 'Erken mijn zorgen' dat de Veteranenombudsman op 12 december 2024 publiceerde. Het rapport is het resultaat van een onderzoek waarmee de Veteranenombudsman wil laten zien aan welke ondersteuning relaties van postactieve veteranen behoefte hebben en of de overheid op een behoorlijke wijze invulling geeft aan de plicht om deze relaties te ondersteunen.
De 100.000 (oud-)militairen die voor Nederland op missie zijn geweest zijn niet alleen veteraan, maar ook iemands partner, ouder of kind. Veteranenombudsman Reinier van Zutphen vindt dat het thuisfront erkenning en waardering verdient voor de grote rol die zij spelen in het leven van de veteraan. De partner, kinderen of ouders geven het welzijn van de veteraan vaak voorrang, terwijl zij door blijvende zorgen of stress zelf ook klachten kunnen hebben, aldus de website van de Veteranenombudsman.
Bijzondere zorgplicht
Als relaties van veteranen ondersteuning nodig hebben, kunnen zij aankloppen bij de overheid. Volgens de bijzondere zorgplicht uit de Veteranenwet moet de overheid veteranen én hun relaties namelijk bijstaan. Uit het onderzoek blijkt dat relaties hiervan lang niet altijd op de hoogte zijn. Volgens het rapport geven het Ministerie van Defensie en het Nederlands Veteraneninstituut (NVI) nog niet op behoorlijke wijze invulling aan de bijzondere zorgplicht. Dat blijkt uit de volgende drie punten:
- De bijzondere zorgplicht voor relaties is niet breed bekend;
- De invulling van de bijzondere zorgplicht voor relaties is te beperkt;
- Er wordt te weinig geïnvesteerd in lotgenotencontact en ontspanningsactiviteiten.
Reinier van Zutphen schrijft: "De wettelijke kaders zijn er: Defensie heeft de plicht bijzondere zorg te bieden aan relaties. Het is zaak dat zij gehoor geeft aan die plicht. Erkenning en waardering in de vorm van bijzondere zorg aan de relaties van veteranen moet vanzelfsprekend zijn, daar zijn alle partijen - ook Defensie - het over eens. We moeten het nu gewoon gaan doen".
Aanbevelingen
Op basis van de uitkomsten van het onderzoek doet de Veteranenombudsman een aantal aanbevelingen. Het advies aan het Ministerie van Defensie is om te investeren in betere informatievoorziening over de bijzondere zorgplicht en in een ruimere invulling van deze zorgplicht. Ook dient het ministerie te investeren in uitbreiding van het lotgenotencontact en ontspanningsactiviteiten.
Het NVI wordt aanbevolen relaties van veteranen, gemeenten en huisartsen proactief te benaderen en duidelijke informatie te geven. Ook dient het instituut laagdrempelig en coulant te zijn bij het uitvoeren van de bijzondere zorgplicht. Het advies is te investeren in kennis en kunde over de zorgplicht bij medewerkers, in lotgenotencontact en in ontspanningsactiviteiten.
Het volledige rapport is hier te lezen.